De neurowetenschappers en neurologen gespecialiseerd in hersengezondheid Dean en Ayesha Sherzai (https://thebraindocs.com/) hebben onlangs een stuk geschreven over het nut van hypnotherapie en hoe het werkt. Omdat hypnotherapie bij sommige (huis)artsen nog wel eens wat gefronste wenkbrauwen oproept wil ik in deze blog wat belangrijke informatie van deze vooraanstaande wetenschappers en onderzoekers delen.
Hypnose is een term nog steeds vaak omgeven door mysterie en misvattingen. Hypnose heeft ook een rijke geschiedenis en veelbelovende toekomst op het gebied van neurowetenschap en therapeutische toepassingen.
Een duik in de geschiedenis
Eind 18e eeuw kwam de in Wenen geboren Mesmer, van beroep arts, met een radicale theorie: hij geloofde in het bestaan van een mysterieus "dierlijk magnetisme" - een universele vloeistof die stroomde tussen levende wezens en hun omgeving.
Volgens Mesmer werden ziekten veroorzaakt door blokkades in de stroom van deze vloeistof. Door het te manipuleren met magneten en handtechnieken, kon men de gezondheid herstellen.
Zo had Mesmer legendarische bijeenkomsten waarbij patiënten in een schemerige kamer rond een grote kuip met gemagnetiseerd water zaten. Met een ijzeren staaf in hun hand zaten ze daar te wachten tot de magnetische vloeistof hen zou genezen.
Je kunt zeggen dat het onzin is, maar veel patiënten meldden vreemde sensaties en vertoonden zelfs stuiptrekkingen. Er waren vele patiënten die genazen van hun klachten. Mesmer interpreteerde als het magische werk van de magnetische vloeistof.
Sceptische wetenschap
De wetenschappelijke gemeenschap van toen was al sceptisch. In 1784 gaf koning Lodewijk XVI opdracht aan een groep vooraanstaande wetenschappers, waaronder Benjamin Franklin, om Mesmer zijn beweringen te onderzoeken.
De wetenschappers oordeelde dat voordelen van Mesmer zijn technieken waren te wijten aan de kracht van suggestie, niet aan enige magnetische vloeistof. Iets wat we nu het placebo-effect zouden noemen.
De ommekeer
James Braid, een zeer gerespecteerd en succesvolle Schotse chirurg uit de 19e eeuw, woonde een magnetische demonstratie bij en, hoewel sceptisch over de magnetische theorieën, was hij geïntrigeerd door de fenomenen die hij zag.
Hij geloofde dat de effecten psychologisch waren en introduceerde de term 'hypnose', afgeleid van het Griekse woord 'Hypnos' voor slaap. James Braid heeft veel onderzoek gedaan naar hypnose en bracht hiervoor mensen in een diepe hypnose door ze 8 tot 12 minuten geconcentreerd naar een klein glimmend object te laten kijken. Het resultaat was vaak dat de mensen in een soort van diepe slaap leken te zijn.
Door Braid zijn werk verschoof het verhaal van Mesmer z’n mystieke magnetisme naar een meer geaard begrip van veranderde bewustzijnstoestanden.
De slechte reputatie van hypnose
In het Victoriaanse tijdperk raakte het spiritualisme wijdverspreid, waarbij mediums séances hielden om te communiceren met de doden. Hypnose werd vaak verward met deze spirituele praktijken. Zo zouden sommige mediums bijvoorbeeld in een trance-achtige toestand komen, vergelijkbaar met hypnose, en beweren dat ze geesten met geesten konden channelen.
Reizende hypnotiseurs zetten grootse shows op, waarbij ze hun 'macht' demonstreerden om mensen tegen hun wil te laten handelen of beschamende dingen te laten doen. Een beroemd voorbeeld is het 'kakel als een kip'-stereotype, waarbij een podiumhypnotiseur een vrijwilliger schijnbaar dwingt zich als een kip te gedragen, tot vermaak van het publiek. Dergelijke optredens werpen een schaduw over het therapeutisch potentieel van hypnose en schilderden het af als een goedkope truc.
Verhalen over duistere figuren die hypnose gebruiken voor kwaadaardige doeleinden werden populair in boeken, tv-series en films. Hierdoor werd het idee gevoed dat hypnose een instrument voor overheersing is.
Naast films wakkerden sensationele krantenverhalen de misvattingen verder aan. Verhalen over misdaden gepleegd onder hypnose of mensen die werden beroofd nadat ze hypnotisch waren "verleid", werden gretig opgepikt, waardoor de angst en het misverstand rond de praktijk verder werden verankerd.
Terwijl dit alles bijdroeg aan de aantrekkingskracht en het mysterie van hypnose, vormden ze ook aanzienlijke uitdagingen voor degenen die probeerden hypnose te vestigen als een legitiem therapeutisch hulpmiddel.
De strijd tussen spektakel en wetenschap, tussen kwakzalvers en artsen, heeft jarenlang de publieke perceptie van hypnose gevormd. Gelukkig hebben we nu wetenschappelijke onderzoeksmethodes die licht kunnen schijnen op wat er nu werkelijk aan de hand is.
Wat is hypnose nu echt
Hypnose is een psychologische toestand die elementen van ontspanning, concentratie en open staan voor suggestie met elkaar verweeft.
Het is een toestand die we van nature al meerdere keren per dag ondervinden. Zo kun je volledig opgaan in een boek, film of computerspel. Of ben je in flow bezig in je werk dat iemand tegen je kan praten maar je diegene niet hoort. Je hoort hem natuurlijk wel, maar je laat het niet binnenkomen. Of wanneer je dagelijks hetzelfde stuk rijdt, dat je momenten hebt en denkt ‘oh, ben ik hier al’.
Hypnose gaat vaak gepaard met een diep gevoel van kalmte en ontspanning. Dit is niet enkel fysieke ontspanning, maar ook een rustige gemoedstoestand. Het werken met hypnose kan nog steeds een beetje als magie voelen, ik vind dat zelf nog steeds. Elke keer dat ik de positieve veranderingen bij cliënten zie gebeuren en in de snelheid waarmee het gebeurt. Dat maakt het ook juist zo fascinerend!
Controle
En dat open staan voor suggesties, betekent dat je inderdaad dingen kunt doen tegen je wil? Nee, in een hypnotische staat staan mensen meer open voor suggesties, maar dit betekent niet dat ze gedwongen kunnen worden tot acties tegen hun wil. Zelfs in hypnose ben jij zelf nog helemaal in controle. Jij bepaalt wat je doet of niet doet. Je kunt zelf kiezen om in hypnose te blijven, of er uit hypnose te gaan.
Eigenlijk is alle hypnose zelf-hypnose. De hypnotiseur helpt je alleen om snel in deze toestand te komen. Maar als jij niet wilt, dan gebeurt het niet. Ook niet het in hypnose gaan.
In hypnose is het makkelijker om scenario's te visualiseren of therapeutische aanbevelingen te volgen. De keuze blijft aan jou of je deze suggesties ook opvolgt.
Klinkt allemaal nogal serieus, nietwaar? Maar in werkelijkheid kan het een heerlijk rustgevende en zelfs licht euforische ervaring zijn. Stel je voor, je brein dat zowel ontspannen als scherp is, open voor nieuwe inzichten zonder alle dagelijkse ruis.
Hypnose wetenschappelijk uitleggen; een complexe puzzel
Het begrijpen van hypnose is als het samenstellen van een complexe puzzel. Door de decennia heen zijn er verschillende uitdagingen opgedoken. Ondanks de lange geschiedenis is er nog geen universeel geaccepteerde definitie van hypnose. Verschillende onderzoekers en behandelaars benadrukken verschillende aspecten van het fenomeen, wat vergelijkingen tussen studies lastig maakt.
Met een keur aan technieken om hypnose op te wekken en te gebruiken, variërend van directe tot indirecte methoden, is het gebrek aan een gestandaardiseerde aanpak een obstakel geweest bij het samenbrengen van onderzoeksresultaten. Ook niet iedereen reageert op dezelfde manier op hypnose. Sommige mensen zijn zeer hypnotiseerbaar, terwijl anderen niet in hypnose lijken te gaan. Dit spectrum van hypnotiseerbaarheid, beïnvloed door factoren zoals genetica en persoonlijkheid, voegt nog een laag complexiteit toe aan de studie ervan.
De neurowetenschap van hypnose met de vooruitgang in neuro-imaging hebben we een begin gemaakt met het begrijpen van de hersenactiviteit tijdens hypnose. Functionele MRI (fMRI) en elektro-encefalografie (EEG) hebben onderscheidende hersenactiviteitspatronen laten zien tijdens hypnose. Regio's zoals de anterieure cingulate cortex en de thalamus tonen veranderde activiteit, wat wijst op hersenprocessen die tijdens deze staat zijn geherprogrammeerd.
Een van de meest opvallende bevindingen is de verandering in hoe verschillende hersengebieden communiceren tijdens hypnose. Zo is er bijvoorbeeld een verhoogde connectiviteit tussen de dorsolaterale prefrontale cortex (geassocieerd met uitvoerende functies) en de insula (gerelateerd aan lichaamsbewustzijn). Dit zou de intense focus en vergrote lichaam-geestconnectie die tijdens hypnose wordt ervaren kunnen onderbouwen.
Typisch actief wanneer onze gedachten afdwalen, toont het Default Mode Network (DMN) verminderde activiteit tijdens hypnose, wat wijst op een vertrek van onze gebruikelijke dagdromerige staat naar een meer gerichte vorm van cognitie.
Kortom, de diepten van hypnose blijven verkend worden met moderne neurowetenschappelijke tools om dit eeuwenoude fenomeen te kunnen demystificeren.
Erkenning van Hypnotherapie
Kijkend naar de toekomst van medische en therapeutische praktijken, wordt de erkenning van hypnose en hypnotherapie in de medische wereld steeds duidelijker. Wat ooit begon als een mysterieuze kunst, omgeven door scepsis en misverstanden, heeft zich ontwikkeld tot een gerespecteerde en wetenschappelijk onderbouwde behandelmethode. Dankzij het baanbrekende werk van vooraanstaande onderzoekers en therapeuten wereldwijd, inclusief de inspanningen van Nederlandse autoriteiten op dit gebied, heeft hypnotherapie een legitieme plaats verworven in de toolbox van de moderne geneeskunde.
De groeiende verzameling wetenschappelijk onderzoek ondersteunt de effectiviteit van hypnose bij het aanpakken van een breed scala aan aandoeningen, van chronische pijn tot angststoornissen, en benadrukt het potentieel voor verdere integratie in standaard medische praktijken. Deze ontwikkeling erkent en benut de kracht van het menselijk brein en zijn vermogen tot zelfgenezing.
De erkenning door de medische gemeenschap groeit gestaag, met steeds meer gezondheidsprofessionals die opleidingen in hypnotherapie volgen en de techniek integreren in hun behandelingen. Bijvoorbeeld in de Kindergeneeskunde en de Tandheelkunde.
Het begon allemaal bij de Amerikaanse psychiater Dr. Milton H. Erickson, beschouwd als de vader van de moderne hypnotherapie, die vele innovatieve benaderingen voor psychotherapie ontwikkelde met gebruik van hypnose. Zijn methoden zijn nog steeds invloedrijk in de wereld van de hypnotherapie.
Dr. David Spiegel, de medisch directeur van het Center for Integrative Medicine aan de Stanford University School of Medicine, heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar hypnose, met name naar de effectiviteit ervan in het verminderen van pijn en angst bij kankerpatiënten.
Dr. Michael D. Yapko, een klinisch psycholoog en auteur bekend om zijn werk op het gebied van depressie en hypnotherapie, benadrukt de rol van hypnose in de behandeling van depressie en heeft veel geschreven over hoe hypnotherapie patiënten kan helpen.
Neurowetenschappers en neurologen Dean en Ayesha Sherzai zien hypnose niet alleen als een nuttig therapeutisch middel, maar ook als een manier om meer te begrijpen over hoe ons bewustzijn werkt.
In een wereld die steeds meer openstaat voor de verwevenheid van lichaam en geest, staat hypnotherapie symbool voor de progressieve geest van de hedendaagse medische wetenschap, die erkent dat genezing op vele niveaus plaatsvindt.
En terwijl ik dit typ, ben ik me er terdege van bewust dat er nog steeds (huis)artsen zijn die sceptisch zijn wanneer hun patiënten vertellen dat ze van hun klachten af zijn gekomen door hypnotherapie. In mijn praktijk ben ik getuige van de transformaties die cliënten doormaken, vaak mensen die al veel paden hebben bewandeld, zowel via conventionele als 'alternatieve' methoden.
Deze ervaringen versterken mijn overtuiging in de kracht en het potentieel van hypnotherapie. Ze motiveren mij om te blijven pleiten voor een bredere erkenning en integratie van deze therapievorm binnen de gehele gezondheidszorg. Het is tijd dat we voorbij de vooroordelen kijken en de waarde van hypnotherapie erkennen, niet als een laatste toevlucht, maar als een legitieme, effectieve optie voor behandeling.
De toekomst van mijn vak zie ik als een tijdperk van samenwerking en openheid, waarbij traditionele en innovatieve geneeswijzen hand in hand gaan ten behoeve van patiëntenzorg. Samen kunnen we een gezondheidszorgsysteem creëren dat echt holistisch is, één dat het fysieke, mentale en emotionele welzijn van de patiënt omarmt.
Zet de volgende stap
Hypnotherapie opent een wereld van mogelijkheden – niet alleen als een middel om specifieke klachten aan te pakken, maar ook als een pad naar diepgaand persoonlijk inzicht en groei. Als je klaar bent om de kracht van je eigen geest te verkennen en de stappen wilt zetten naar een gezonder, gelukkiger leven, nodig ik je van harte uit om contact op te nemen.
In mijn praktijk bied ik een veilige, ondersteunende omgeving waar je de vrijheid hebt om te ontdekken, te genezen en te groeien. Samen kunnen we werken aan het overwinnen van obstakels, het verbeteren van je algemene welzijn en het verkrijgen van de tools die je nodig hebt om met vertrouwen je levenspad te vervolgen. Of het nu gaat om het verwerken van een traumatische ziekteperiode, het hervinden van vertrouwen in je lichaam, het terugkrijgen van je energie, of andere persoonlijke uitdagingen, ik sta klaar om je te begeleiden.
Neem vandaag nog de stap naar verandering. Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek (telefonisch of online), waarin we samen kunnen verkennen hoe hypnotherapie jou kan ondersteunen in het realiseren van de verandering die je zoekt. Jouw reis naar genezing en zelfontdekking begint met een enkele stap. Maak die stap vandaag nog en open de deur naar een nieuw hoofdstuk in je leven.
